İntihar teşebbüsünden sonra hissettiğiniz duyguların doğru ya da yanlış olması gibi bir değerlendirme yoktur.
İntihar teşebbüsünden sonra ortaya çıkan hisler üzüntü, pişmanlık, öfkeden tutunda umut, rahatlama gibi geniş bir yelpazeye yayılır. Bir yandan hayatta kaldığınız için rahatlamış ve şanslı hissederken diğer yandan kızgın ve hayal kırıklığına uğramış hissedebilirsiniz. Bunların tam aksine donuk ve hiç bir şey hissetmiyor da olabilirsiniz. Farklı duygu ve düşüncelere sahip olmak normaldir. Bu duygular hızlı ve beklenmedik bir şekilde değişebilir. İçinde bulunduğunuz duygu durumunun etkisi ile ne yapacağınızı veya nasıl davranacağınızı bilemiyor olabilirsiniz.
Hissedebileceğiniz duygular:
Bu duygu durumlarının değişken ve geçici olduğunu unutmayın. Duygular doğar, büyür ve sonrasında azalmaya doğru giderler. Bu süreçte kendinize karşı merhametli ve anlayışlı olmayı tercih edebilirsiniz. İntihar girişiminden sonraki dönem kırılgan bir dönemdir. Alınganlık ve hassasiyetinizin artması ile beraber ilk defa bu kadar savunmasız hissediyor olabilirsiniz. Savunmasızlık hissi sizi çevrenize karşı gard almaya itebilir. Sevdikleriniz de dahil olmak üzere etrafınızdaki insanlara normalden daha sert davranabilir ve sinirlenebilirsiniz. Bunun aksine, suçluluk ve utanç duyguları ile saklanmak ve kendinizi izole etmek de isteyebilirsiniz. İntihar teşebbüsü sonrası dönemi kendinizi önceleyerek, size neyin iyi geleceğini tespit ederek, çevrenizden gelecek yardım ve destekleri kabul ederek en az hasarla atlatabilirsiniz.
Karşılaşabileceğiniz en zor şeylerden biri, insanların intihar girişiminiz hakkında soracağı soruları yanıtlamak olacaktır. Belki siz de intihar etmenize neden olan şeyi tam olarak anlamlandıramamış olabilirsiniz.
Utanç, suçluluk ve kafa karışıklığı, başkalarıyla bu konuda konuşmayı zorlaştırabilir.
Size empatik yaklaşımlarda zorlanmaları içinde bulunduğunuz duyguları daha da karmaşıklaştırabilir. Kendinizi ifade etmemeniz, durumun daha da zorlaşmasına ve intihar düşüncelerinizin artmasına neden olabilir. Duygularınızı ve düşüncelerinizi ifade ediyor olmanız kafa karışıklığınızı gidermenizi ve kendinizi daha iyi anlamanızı sağlayacaktır.
Yaşadığınız durumu kimlere anlatacağınız ve ne kadarını paylaşacağınız sizin kararınız. Güvenebileceğiniz ve kendinizi açabileceğiniz, sizi sevgiyle ve anlayışla karşılayacak yakınlarınız veya arkadaşlarınızla paylaşımda bulunabilirsiniz. Eğer çevrenizde böyle birinin olmadığını düşünüyorsanız, bir uzman veya sağlık görevlisine danışabilirsiniz.
Eğer konuşmak istemezseniz “Bu konu hakkında şu an konuşmak istemiyorum” şeklinde cevap verebilirsiniz. Kendinizi rahat hissedeceğiniz bir ana kadar konuşmayı erteleyebilirsiniz.
Konuşmaya karar verdiğinizde;
Açık ve dürüst olun.
Neler düşündüğünüzü ve hissettiğinizi açık ve net şekilde ifade etmeye gayret edin. Bu sizin kendinizi anlaşılmış hissetmenize yardımcı olacaktır.
Hata yapmaktan korkmayın.
Kendinizi ifade etmenizin herhangi bir kuralı yoktur. Yanlış anlaşılmaktan çekinmek açık ve net ifadelerinizi engelleyecektir. Düşünce ve hislerinizi olduğu gibi anlatmanız size yardım edilmesini kolaylaştıracaktır.
Tekrar aynı döngünün içerisine düşmek ve tekrar intihar teşebbüsünde bulunmaktan korkuyor olabilirsiniz. Kendinizi bu döngüden kurtaracak bazı planlar yapabilirsiniz;
İntihar denemelerinde sizi riske atan unsurları belirleyin.
Bir yakınınız veya uzman eşliğinde problemlerinize çözüm planları hazırlayın.
Risk anlarında sizi güvende tutacak faktörleri belirleyin.
Kriz anları için kendi baş etme yöntemlerinizi keşfedin.
Problemlerinizden kısa süreliğine de olsa sizi uzaklaştıracak sosyal ortamlara girin.
Mekan değiştirin.
Risk faktörleri ortaya çıktığında ailenizle, arkadaşlarınızla veya bir uzmanla iletişime geçin.
İyileşme, iniş ve çıkışları olan bir süreçtir. Bu dönemde ani duygu geçişleri yaşamanız normaldir. Öfkeli, suçlu, utanmış ya da yalnız hissedebilirsiniz. Aynı zamanda hayatta kaldığınız için rahatlamış hissedebilirsiniz. Her ne hissediyorsanız hissedin bu duyguları yaşarken kendinize karşı nazik olun. Bu dönemde bu duyguları yaşamanın normal olduğunu ve duyguların geçici olduğunu kendinize hatırlatın.
Psikolojik destek almak bu süreçte önemli adımlardan biridir. Tanımadığınız bir kişiye durumunuzu anlatmayı rahatsız edici bulabilirsiniz yada işe yarayacağı hakkında şüpheleriniz olabilir. Ancak bir uzmandan destek almak içinde bulunduğunuz durumu daha iyi anlamanıza, iç kaynaklarınıza ulaşmanıza ve iyileşme yollarını bulmanıza yardımcı olacaktır. Bir uzmana ulaşmak sizin için zorsa güvendiğiniz birinden bunu yapması için yardım isteyebilirsiniz.
İyi uyumak, doğru beslenmek, fiziksel olarak aktif olmak basit bir öneri gibi gelsede iyileşme sürecinize katkı sağlayacaktır. Çünkü fiziksel sağlık ile duygusal sağlığımız arasında yakından bir ilişki vardır. Kısa bir yürüyüş yapmak, doğada vakit geçirmek, egzersiz yapmak gibi rahatlatıcı aktiviteler beyin kimyanızı etkileyerek daha iyi hissetmenize neden olacaktır. Eğer fiziksel olarak aktif olmak sizin için yorucuysa sadece on beş dakikalık bir yürüyüş bile iyi hissetmenize neden olabilir. Burada dikkat etmeniz gereken şey düzenli aralıklarla bunu tekrarlamak olacaktır.
Kendinizi hazır hissettiğiniz zaman güvendiğiniz kişilerle neler hissettiğinizi paylaşın. Duygu ve düşüncelerinizi konuşmak sizi rahatlatır. Bunun yanı sıra neye ihtiyacınız olduğu hakkında konuşmak da size iyi gelecektir. Belki ihtiyacınız olan şey sizin için nettir ancak başkasının farketmesi için açık bir şekilde söylemeniz gerekebilir. Öncelikle neye ihtiyacınız olduğunu belirleyin, ihtiyaçlarınızı karşılayacak kişileri bulun ve bunun hakkında konuşun. Örneğin doktora gitmek istiyorsanız bu ihtiyacınızı bir yakınınızla paylaşabilir ve ondan randevu ayarlaması için açıkça yardım isteyebilirsiniz.
Keyif aldığın bir işle uğraşmak iyileşme sürecini olumlu etkiler. Her insanın keyif aldığı aktivite farklıdır. Toprağı ekip biçmek, futbol oynamak, örgü örmek, müzikle uğraşmak, fotoğraf çekmek, yemek yapmak gibi insanların ilgilenirken zevk aldığı farklı uğraşlar vardır. Size iyi hissettiren uğraşın ne olduğunu düşünerek işe başlayabilirsin.
Benzer durumları yaşamış kişilerle temasa geçmek yalnız olmadığınızı hissettirecektir. Bu sayede başkalarının tecrübelerinden faydalanabilir ve onlardan destek alabilirsiniz.
Günlük yazmak, dua etmek, inancınıza göre ibadetlerde bulunmak gibi rutinler, manevi olarak daha iyi hissetmenize yardımcı olacaktır. Duygu ve düşüncelerinizi yazacağınız, hayatınızda şükür duyduğunuz durumları listeleyeceğiniz kısa yazılar yazabilirsiniz. Bu rutinler sayesinde anda kalmayı deneyimleyerek daha iyi hissedebilirsiniz.
